معرفی شهر زیر زمینی کاریز کیش

شهر زیر زمینی کاریز به عنوان یکی از جاذبه های گردشگری بی نطیر در جزیره کیش به شمار میرود، که آوازه آن در بین گردشگران ایرانی و خارجی پیچیده است. این دیار با نشان دادن تمدن و توسعه ایران باستان ، زیبایی های خودش را به رخ می کشد.

تاریخچه کاریز کیش

شهر زیر زمینی کاریز کیش جز باستانی ترین و قدیمی ترین جادبه های تاریخی و گردشگری ایران محسوب می شود. در باره قدمت این شهر باشکوه مورخان معتقدند که به 2500سال پیش می رسد. شهر زیر زمینی کاریز در ژرفای 16 متری از زمین واقع شده است. در این شهر شما می توانید عظمت معماری ایران باستان را در نقطه به نطقه و جای جای آن مشاهده فرمایید. به عنوان مثال :مرجانی بودن محیط اطراف، جریان آب شیرین از درون شهر، وزرش و در جریان بودن هوای مطبوع و خنک در زیر زمین و سقف مرجانی که پر است از فسیل های با قدمت بسیار بالا. همه این عوامل دست به دست هم داده تا شهر زیر زمینی کاریز را به یک شهر تاریخی منحصر به در جزیره کیش تبدیل کند.

امکانات شهر زیر زمینی کاریز کیش

در حال حاضر مجموعه قنات گفته شده با تغییر کاربری های صورت گرفته به یک شهر زیر زمینی چشم نواز و جاذبه های بکر و دیدنی خودش با وسعتی بالغ بر10000 «ده هزار» متر مربع از مکان های دیدنی جزیره زیبا کیش و مقصدی جذاب برای گردشگران داخلی و خارجی تبدیل شده است. ناگفته نماند که در اصل شهر زیر زمینی کاریز شبکه ای از آب های زیر زمینی است. شهر زیرزمینی کاریز شامل قسمت‌ های مختلف از جمله غرفه‌ های صنایع دستی ایران و جهان، رستوران سنتی و جدید، موزه و… می‌ شود. این شهر در عمق ۱۶ متری زیر زمین قرار دارد و  آقای منصور حاجی حسینی مؤسس این مجموعه است.

علت نام گذاری و معنای اسم شهر ، کاریز

کاریز یک کلمه ای از زبان پارسی است که در معنای قنات به کار برده می شود. در زمان های گذشته  از کاریز «قنات» برای هدایت و کنترل آب های جاری و ذخیره شده در زیر زمین استفاده می کردند. قنات کیش با سابقه ای بالغ بر 2500ساله خود آب شیرین قابل شرب و مصرف اهالی کیش را تامین می کرد. قنات کیش «شما بخوانید کاریز کیش» از جهت پهنای رشته قنات و ژرفای چاه های موجود در آن قابل مقایسه با هیچ یک قنات های موجود در سرتاسر ایران نیست.

با توجه به شیب بسیار کم و ناچیز جزیره کیش و نحوه هدایت آب های زیر زمینی در آنجا به این نتیجه دست خواهیم یافت که هدایت آب‌ هاى زیرزمینی به سطح زمین در کیش از اهمیت به سزایی برخوردار بوده است و به وضوح گویای این می باشد که در زمان خود از پیشرفته‌ترین روش ‌ها برای حفر قنات استفاده مى‌ کردند.

ساختار، بافت و طراحی شهر زیرزمینی کاریز

جزیره کیش با توجه به اینکه ارتفاع چندان زیادی ندارد، حفر و احداث قنات های چند هزار ساله توسط دستان نیرومند و ذهن های خلاق و مبتکر ایرانیان کاری فوق االعاده بود که با وجود تمامی سختی ها این کار از  اهیمت و ارزشمند بودن این قنات ها را پیش از بیش به رخ جهانیان می کشد.

شهر زیر زمینی کاریز ابتدا از دو رشته به طول پانزده کیلومتر واقع در دو منطقه صفین و باغو که دو ناحیه متفاوتی می باشند منشا می گیرد، که پس از جریان یافتن از یک سلسه مسیر های مشخص، به موقعیت فعلی خود در شهر زیر زمینی کاریز استان هرمزگان می رسد. و در نهایت نیز آب های جاری در این شهر شگفت انگیز در یک مسیر معین به سمت شهر باستانی حریره به حرکت در آمده  و روانه می شوند. تعداد چاه های موجودی که برای برداشت آب ایجاد شده اند به 247 حلقه می رسد.

از این تعداد، 74 حلقه چاه در داخل شهر زیر زمینی کاریز در جزیره کیش واقع شده است. این حجم از تعداد حلقه های موجود در این منطقه نشان دهنده این است که در قنات آب به صورت ساکن و همچنین به سمت مظهر قنات در جریان و حرکت بوده است.

سقف این مجموعه مملو از صدف ‌ها و آبزیانی است که به شکل فسیل‌ های مختلف و رنگارنگ در آمده ‌اند. این فسیل ‌ها را می‌ توانید به آسانی در نقاط مختلف سقف رویت کنید. تحقیق‌ ها و بررسی‌ هایی که توسط باستان شناسان بر روی این سنگ‌ ها صورت گرفته، نشان گر این است که قدمت این فسیل ها بین 50 تا 570 میلیون سال پیش می باشد

شایان ذکر است که معمولا قنات ها از مناطق مرتفع و ارتفاعات شروع شده به سمت مظهر های خاتمه می یابند ولی عظمت قنات چند هزار ساله کیش با حداکثر ارتفاع چهل و پنچ متری خود در جزیره کیش منحصر به فرد است.

ویژگی های شهر کاریز

گل مارن «مرگل» نوعی گل رس به شمار می رود که در حالت طبیعی نرم و انعطاف ‌پذیر است و اگر در معرض هوا قرار گیرد، خشک و سفت می‌ شود. در مجموعه فرهنگی سیاحتی شهر زیرزمینی کاریز کیش برای محفاظت از این نوع گل ارزشمند دیوار هایی مقابل آن کشیده شده است. گل مارن علاوه بر  مصارف درمانی برای درد مفاصل، با ترکیبات اضافی برای تولید آجر، کوزه و سیمان مورد استفاده ویژه قرار می‌ گیرد. نکته قابل‌ توجه این است که کاریز بسیار ماهرانه به دست ایرانیان باستان حفاری و احداث شده‌ اند که با شیبی ملایم در طول ۱۵ کیلومتر حرکت، از آب آن برای آبیاری استفاده می‌ شد و امکان برداشتن از آن با چیزی شبیه به دلو و سطل نیز فراهم بود. پایاب‌ ها مکانی تعبیه شده برای مهیا شدن امکان برداشتن آب از کاریز است.

مصارف آب قنات های کیش

عمده موارد مصرفی آب های موجود در قنات ها در بخش آبیاری فضای سبز و آب شرب مورد نیاز ساکنین آن منطقه است. و با این حال کشتی های متعددی از این آب ها برای مصارف دیگری همچون خرید و فروش و یا معاوضه با کالا های دیگر و معامله با کشور های حاشیه خلیج فارس بهره مند می شدند. آب های شیرین در این منطقه حاصل بارندگی های فصلی صورت گرفته و البته با عبور از مرجان ها به عنوان یک فیلتر طبیعی می باشد که سپس در لایه گل مرگل جاری شده است.

کلام آخر

تیم کیش بریم در این مقاله در صدد این است که با ارايه بهترین معرفی راجع به شهر زیبا و زیر زمینی کاریز برای گردشگران داخلی و خارجی خدمتی کرده باشد، که این مقاله شامل موقعیت مکانی ، تاریخچه، بافت و ساختار این شهر شگفت انگیز است.